یکی از مهم‌ترین خصلت‌های یک انسان سالم، احساس ارزشمندی درونی او نسبت به خود است. این احساس در انسان انگیزه ایجاد می‌کند و به او توان انجام کارها و مسئولیت‌ها را می‌دهد. عوامل زیادی در زندگی وجود دارند که می‌توانند این احساس را درون انسان کمرنگ کنند. انسانی که احساس کند بی‌ارزش است، نمی‌تواند حتی از پس کارهای روزمره برآید و همه چیز برای او تبدیل به اجبار و عادت می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی این احساس و راهکارهای تقویت آن بپردازیم.

1- خودتان را بپذیرید

همه انسان‌ها نقاط قوت و ضعف زیادی دارند. هیچ کسی کامل نیست. بهترین شیوه این است که خودتان را همان گونه که هستید بپذیرید. این مسئله برای ویژگی‌هایی که دست شما نیست و نمی‌توانید تغییرشان دهید، بیشتر صدق می‌کند. به عنوان مثال، ویژگی ظاهری، محل تولید، پدر و مادر و امثال این‌ها را خودتان انتخاب نکرده‌اید. پس مدام تلاش نکنید آن‌ها را پنهان کنید و یا بخواهید که تغییرشان بدهید.

شما باید همان گونه که هستید احساس ارزشمندی کنید زیرا همان پدر و مادر، همان محل تولد و همان چهره می‌توانند موجب سرافرازی یک فرد یا سرافکندگی او شوند. بستگی به شما دارد که به این مسئله چه دیدی داشته باشید و چگونه سرنوشت خود را با آن‌ها رقم بزنید. هر کدام از ویژگی‌های انتسابی خود را به یک ارزش تبدیل کنید و از داشتن آن‌ها لذت ببرید.

مقاله مرتبط: چگونه ارزش قائل شدن برای خود را یاد بگیریم؟ 5 دلیل که اینگونه نیستید

2- امیدواری

در طول زندگی اتفاقات زیادی برای انسان می‌افتد که ممکن است او را دلسرد کند. انسان به امید زنده است. فردی که احساس ارزشمندی می‌کند به خوبی می‌داند که با امیدوار بودن می‌تواند مسائل زندگی را حل کند و از پس آن‌ها برآید. او از اتفاقاتی که در زندگی‌اش می‌افتد درس می‌گیرد و آن‌ها را سرلوحه خود قرار می‌دهد. او به تجربیاتی که در زندگی کسب می‌کند بسیار اهمیت می‌دهد.

در نتیجه تا جایی که می‌تواند یک اشتباه را دو بار تکرار نمی‌کند و هر بار شکست برای او کسب تجربه‌ای است که توانایی‌هایش را به او نشان می‌دهد. انسان امیدوار می‌داند که همه این مسائل و میزان تجربه او در زندگی، ارزشمندترش می‌کند.

3- ارتقای سطح شخصیتی

در مورد قبل ذکر شد که باید برای داشتن احساس ارزشمندی، خودمان را همان گونه که هستیم بپذیریم. این مطلب کاملاً صحیح است اما به معنای در پیش گرفتن انفعال نیست. هیچ انسانی با انفعال و عدم‌تغییر به جایی نخواهید رسید. برای این که بتوانید نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی متوجه شوید، مدت زمانی را برای خودتان بگذارید. به این نقاط به خوبی فکر کنید.

سپس آن‌ها را بنویسید و ببینید که چه استعدادها و مهارت‌هایی در شما وجود دارد. شاید بدانید که چه چیزهایی درون شما نهفته است اما پیاده کردن آن‌ها روی کاغذ موضوع را برایتان شفاف‌تر می‌کند. این گونه می‌توانید ویژگی‌های مثبت خود را تقویت کنید و نقاط ضعفتان را برطرف کنید.

4- مدل ذهنی خود را تغییر دهید

دید خود را نسبت به مسائل مختلف تغییر دهید. نگاهتان به گونه‌ای باشد که در هر چیزی بعدی از ارزشمند بودن خود را بیابید. طرز فکر شما بر همه جنبه‌های زندگی‌تان تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، ممکن است اتفاق ناخوشایندی برای شما بیافتد. اگر احساس ارزشمندی درون شما وجود نداشته باشد، ناامید می‌شوید و کنار می‌کشید. در صورتی که آن طرف قضیه قرار داشته باشید، سعی می‌کنید از آن اتفاق درس عبرت بگیرید و برای حل آن تلاش کنید.

بنابراین، فردی که خود را ارزشمند می‌داند، با تفکرات منفی وقتش را تلف نمی‌کند و می‌داند که این چیزها ارزش وقت گذاشتن ندارند. او می‌داند که می‌تواند به جای غصه خوردن، ناامید شدن و بی‌انگیزگی تلاش بیشتری بکند و به جایگاهی برسد که لیاقتش را دارد. در نتیجه، شما همیشه لایق خوشی‌ها هستید و باید بدی‌ها را از خود دور کنید.

5- به کار موردعلاقه خود بپردازید

یکی از عناصری که بر ایجاد احساس ارزشمندی در انسان تأثیر می‌گذارد، توجه به علایق شخصی است. گاهی انسان آن قدر مشغله دارد که یادش می‌رود باید وقتی را برای خود بگذارد و در اوقات فراغتش به کارهایی بپردازد که به آن‌ها علاقه‌مند است.

اگر بتوانید شغل خود را با علایقتان پیوند بزنید، بسیار عالی می‌شود زیرا هم‌زمان که به کار کردن می‌پردازید، علاقه خود را هم دنبال می‌کنید؛ اما تعداد افراد کمی به این موقعیت‌ها دست پیدا می‌کنند. در نتیجه، باید در اوقات فراغت خود به علایق خود بپردازند.

6- آیا شغل و حرفه در برانگیختن احساس ارزشمندی موثر است؟

نباید انسان‌ها را بر اساس شغل و حرفه‌شان ارزش‌گذاری کرد. همه انسان‌ها ذاتاً شریف هستند و قابل‌احترام. با این حال، افراد خود را با توجه به شغلشان ارزیابی می‌کنند. برخی از آن‌ها به شغل محبوب و رویایی خود دست پیدا کرده‌اند و برخی دیگر مجبور شدند برای درآمد به کار دیگری بپردازند. این مسئله تأثیر زیادی بر ایجاد ارزشمند شمردن خود می‌گذارد و چه بسا بسیاری از افراد احساس بدی از انجام شغل خود دارند و از آن لذت نمی‌برند.

7- تأثیر اطرافیان و جامعه بر ایجاد حس ارزشمندی

یکی دیگر از عواملی که موجب برانگیخته شدن یا خاموش شدن حس ارزشمندی در انسان می‌شود، جامعه و اطرافیان هستند. چه بسا بسیاری از افراد به دلیل حرف‌های اطرافیانشان و نگاه سنگین جامعه نتوانسته‌اند هیچ گاه حس خوبی نسبت به خود داشته باشند.

به همین دلیل، نگاهی دیگران بر انسان دارند، بسیار مهم است؛ اما باید یاد بگیریم که به این نگاه‌ها و قضاوت‌ها توجهی نکنیم. انجام این کار ساده نیست و ممکن است زمان زیادی را صرف ساختن خود در این زمینه کنید. با این حال، دست از تلاش برندارید و اجازه ندهید دیگران موجب شوند احساس بدی نسبت به خود پیدا کنید.

8- خود را محک بزنید

گاهی دست به انجام کارهای جدید بزنید و به خود ثابت کنید که از پس آن‌ها برمی‌آیید یا در نهایت، درس خوبی از آن می‌گیرید. ممکن است چیزهای زیادی وجود داشته باشند که انجام آن‌ها برایتان چالش‌برانگیز است. سراغ آن‌ها بروید و کمی ریسک کنید.

9- احساس شرم را کنار بگذارید

بسیاری از افراد به خاطر آن کسی که هستند، احساس شرم می‌کنند. احساس شرم رابطه مستقیمی با احساس ارزشمندی دارد. احساس شرم داشتن در برابر یک کار زشت، حس درستی است اما آن هم قابل‌بخشش و جبران است. ممکن است شما به خاطر علاقه داشتن به یک سبک موسیقی احساس شرم کنید یا به خاطر این که به استایل خاصی از لباس پوشیدن علاقه دارید، احساس گناه کنید. اگر جز چنین افرادی هستید، بهتر است هر چه سریع‌تر علت شرم خود را ریشه‌یابی کنید.

مسائل این چنینی بسیار شخصی هستند و به هیچ کس مربوط نمی‌شوند. البته انجام دادن آن‌ها هم خطا نیست و احساس گناهی که در برخی از افراد شکل می‌گیرد، به علت نگاه‌های سنگین جامعه به برخی از چیزها است. تا زمانی که عمل شما به کسی آسیب وارد نکند، انجامش مشکلی ندارد.

10- دورتان را با انسان‌های موفق پر کنید

اگر احساس می‌کنید نگاه دیگران برایتان اهمیت دارد و به سادگی نمی‌توانید از این قضاوت‌ها دوری کنید، شیوه دیگری را در پیش بگیرید. بهترین کار این است که با انسان‌هایی معاشرت کنید که موفق هستند، زندگی سالمی دارند و دست به قضاوت دیگران نمی‌زنند. سعی کنید به تدریج، در محیط کاری، اجتماعات و… این افراد را بیابید و با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. سپس از انسان‌هایی که شما را قضاوت می‌کردند، دوری کنید.

انسان‌های موفق وقتی برای قضاوت کردن دیگران ندارند و همان زمان و انرژی را برای دستیابی به موفقیت می‌گذارند. آن‌ها انرژی مثبت زیادی دارند و از کمک کردن به دیگران دوری نمی‌کنند. درست است که هیچ‌کس را نباید با آدم‌های اطراف و روابط اجتماعی‌اش سنجید، اما این امر موجب می‌شود تا احساس ارزشمندی شما بالا برود زیرا در انتخاب دوست و همراه موفق عمل کرده‌اید.

جمع‌بندی

احساس ارزشمندی دیدگاهی است که ما نسبت به خود داریم. وقتی باور کنیم که ارزشمند هستیم، می‌توانیم بلندترین قله‌های موفقیت را فتح کنیم. این احساس از سنین کودکی در ما شکل می‌گیرد. برای همین اهمیت دادن به کودکان و صحبت کردن با آن‌ها در مورد ارزشمند بودنشان بسیار مهم است. بسیاری از خلأهای بزرگ‌سالی به دوران کودکی برمی‌گردد و یکی از مهم‌ترین آن‌ها همین حس ارزشمند بودن است.